دیسک گردن یا بیرون‌زدگی دیسک‌های بین مهره‌ای گردن، یکی از مشکلات شایع اسکلتی-عضلانی است که می‌تواند باعث درد، خشکی و محدودیت حرکت در گردن شود و گاهی به دست‌ها و شانه‌ها هم سرایت کند. درمان‌های مختلفی برای این بیماری وجود دارد که یکی از روش‌های نوین و کم‌تهاجمی، فیزیوتراپی با لیزر است. در این مطلب به صورت علمی اما ساده، درباره فیزیوتراپی با لیزر برای دیسک گردن و عوارض احتمالی آن صحبت می‌کنیم.
دیسک گردن چیست و چرا درد می‌کند؟
دیسک بین مهره‌ای، ساختاری نرم و ژلاتینی است که بین مهره‌ها قرار دارد و نقش ضربه‌گیر و انعطاف‌پذیری ستون فقرات را ایفا می‌کند. با افزایش سن یا آسیب‌های مختلف، دیسک ممکن است دچار بیرون‌زدگی یا پارگی شود و روی ریشه‌های عصبی فشار بیاورد. این فشار باعث درد، ضعف عضلانی، گزگز و بی‌حسی در ناحیه گردن و بازوها می‌شود.
فیزیوتراپی با لیزر چیست؟
فیزیوتراپی با لیزر یا لیزر درمانی، روشی است که در آن از نور متمرکز و پرانرژی لیزر برای تحریک بافت‌های بدن استفاده می‌شود. هدف اصلی این روش کاهش التهاب، تسریع ترمیم بافت‌ها و کاهش درد است.
لیزرهای کم توان (Low-Level Laser Therapy – LLLT) معمولاً در فیزیوتراپی استفاده می‌شوند که با طول موج مشخص به عمق بافت نفوذ کرده و فرآیندهای سلولی را فعال می‌کنند. این فعال‌سازی شامل افزایش تولید انرژی در سلول‌ها، بهبود گردش خون و کاهش التهاب است.
چگونه فیزیوتراپی با لیزر به درمان دیسک گردن کمک می‌کند؟
- کاهش التهاب و تورم: تابش لیزر باعث تحریک سلول‌ها می‌شود تا مواد ضد التهاب بیشتری تولید کنند و از تورم ناحیه آسیب‌دیده کاسته شود.
- کاهش درد: با تحریک ترشح اندورفین‌ها و افزایش جریان خون، درد کاهش یافته و حس راحتی بیشتری ایجاد می‌شود.
- تسریع بهبود بافت: لیزر باعث افزایش سنتز کلاژن و بازسازی بافت‌های آسیب‌دیده دیسک و اطراف آن می‌شود.
- کاهش فشار روی عصب: با کاهش التهاب و تورم، فشار روی ریشه‌های عصبی کمتر شده و علائم عصبی کاهش می‌یابد.
مدت زمان و تعداد جلسات درمان
درمان با لیزر معمولاً بین ۸ تا ۱۵ جلسه بسته به شدت مشکل و پاسخ بدن بیمار انجام می‌شود. هر جلسه حدود ۱۵ تا ۳۰ دقیقه طول می‌کشد و بهتر است با سایر روش‌های فیزیوتراپی مانند ماساژ، تمرینات اصلاحی و حرکات کششی ترکیب شود.
مزایا و معایب
مزایا |
معایب و محدودیت‌ها |
|---|---|
غیرتهاجمی و بدون درد |
نیاز به چندین جلسه درمانی برای نتیجه مطلوب |
کاهش سریع درد و التهاب |
هزینه نسبتاً بالا در برخی مراکز |
تحریک فرآیندهای ترمیم طبیعی بدن |
اثربخشی محدود در موارد شدید و پیشرفته |
کاهش نیاز به داروهای ضد درد و التهاب |
ممکن است در همه بیماران پاسخ یکسان ندهد |
قابل ترکیب با سایر روش‌های درمانی |
احتمال عوارض در صورت استفاده نادرست وجود دارد |
عوارض احتمالی
اگرچه لیزر درمانی یکی از ایمن‌ترین روش‌های فیزیوتراپی است، اما مانند هر درمان دیگری، ممکن است عوارضی نیز به همراه داشته باشد که معمولاً موقتی و خفیف هستند:
- قرمزی و حساسیت پوست: ممکن است در محل تابش لیزر به دلیل افزایش جریان خون، قرمزی و احساس گرما ایجاد شود که معمولاً زود رفع می‌شود.
- افزایش موقتی درد: در برخی افراد، تحریک بافت ممکن است در ابتدا باعث افزایش درد شود که پس از چند جلسه کاهش می‌یابد.
- سوختگی یا آسیب پوست: اگر دستگاه لیزر به درستی تنظیم نشود یا درمانگر مهارت کافی نداشته باشد، ممکن است سوختگی سطحی ایجاد شود.
- تداخل با برخی بیماری‌ها: افرادی که دارای بیماری‌های خاص مانند سرطان یا عفونت فعال در ناحیه گردن هستند، باید قبل از شروع درمان با پزشک مشورت کنند.
- عدم توصیه برای زنان باردار: استفاده از لیزر در ناحیه گردن برای زنان باردار معمولاً توصیه نمی‌شود.
چه کسانی نباید از فیزیوتراپی با لیزر استفاده کنند؟
- بیماران با ضایعات سرطانی فعال در ناحیه درمان
- افراد مبتلا به عفونت‌های پوستی یا التهابی شدید در ناحیه گردن
- زنان باردار (مگر با تایید پزشک)
- افرادی که دارای حساسیت بالا به نور لیزر هستند
- بیماران دارای پیس میکر قلبی (با احتیاط و تحت نظر پزشک)
نکات مهم برای افزایش اثربخشی درمان
- انتخاب کلینیک و فیزیوتراپیست مجرب و دارای تجهیزات استاندارد
- ترکیب لیزر درمانی با تمرینات اصلاحی و مراقبت‌های روزانه گردن
- رعایت نکات ارگونومی در کار و استراحت برای کاهش فشار به گردن
- استفاده از بالشت مناسب و حفظ وضعیت صحیح بدن در خواب
- اجتناب از فعالیت‌های سنگین و ناگهانی در دوران درمان
جدول مقایسه روش‌های درمان دیسک گردن
روش درمان |
مزایا |
معایب |
مدت زمان درمان |
میزان تهاجم |
نکات تکمیلی و کاربردی |
|---|---|---|---|---|---|
فیزیوتراپی با لیزر |
– کاهش درد و التهاب بدون جراحی |
– نیاز به چندین جلسه |
۸ تا ۱۵ جلسه، هر جلسه ۱۵-۳۰ دقیقه |
غیرتهاجمی |
– مناسب برای موارد خفیف تا متوسط – تحریک بازسازی طبیعی بافت‌ها – کمترین عوارض نسبت به جراحی |
دارودرمانی (مسکن و ضد التهاب) |
– سریع و آسان برای کنترل درد |
– عوارض جانبی دارویی – درمان موقتی |
معمولاً کوتاه مدت |
غیرتهاجمی |
– باید تحت نظر پزشک مصرف شود – ترکیب با فیزیوتراپی بهتر نتیجه می‌دهد |
تمرینات اصلاحی و کششی |
– بهبود انعطاف و قدرت عضلات |
– نیاز به پشتکار و زمان – تاثیر تدریجی |
چند هفته تا ماه‌ها |
غیرتهاجمی |
– بهترین روش همراه با سایر درمان‌ها – کمک به پیشگیری از عود مجدد |
تزریق استروئید (اپیدورال) |
– کاهش سریع التهاب و درد شدید |
– عوارض احتمالی تزریق – موقتی بودن اثر |
اثر چند هفته تا چند ماه |
نیمه‌تهاجمی |
– مناسب دردهای شدید که به درمان‌های دیگر پاسخ نداده‌اند – باید توسط متخصص انجام شود |
جراحی (دیسککتومی، فیوژن) |
– اصلاح ساختاری دیسک – درمان قطعی در موارد شدید |
– تهاجمی، دوره نقاهت طولانی – خطر عوارض جراحی |
هفته‌ها تا ماه‌ها |
تهاجمی |
– آخرین گزینه درمانی – نیاز به ارزیابی دقیق پزشکی – احتمال نیاز به فیزیوتراپی پس از جراحی |
درمان‌های مکمل (طب سوزنی، ماساژ) |
– کاهش درد و استرس، بهبود جریان خون |
– اثربخشی متفاوت بین افراد |
جلسات متنوع بسته به روش |
غیرتهاجمی |
– کمک‌کننده در کاهش درد و بهبود کیفیت زندگی – بهتر است همراه با درمان‌های اصلی استفاده شود |
نکات تکمیلی برای انتخاب بهترین روش درمان:
- شدت و پیشرفت بیماری: روش‌های غیرتهاجمی مانند فیزیوتراپی و دارودرمانی برای موارد خفیف تا متوسط مناسب‌اند، اما در موارد شدید جراحی ممکن است ضروری باشد.
- وضعیت سلامت عمومی: بیماران با مشکلات قلبی، دیابت یا بیماری‌های مزمن باید مراقبت‌های ویژه‌ای داشته باشند و با پزشک مشورت کنند.
- پاسخ به درمان اولیه: اگر درد و علائم پس از چند هفته بهبود نیافت، بهتر است به روش‌های پیشرفته‌تر یا تخصصی‌تر فکر کرد.
- توصیه پزشک و فیزیوتراپیست: هر روش باید بر اساس تشخیص دقیق و شرایط شخصی انتخاب شود.
- رعایت نکات ارگونومی و سبک زندگی: تغییر در نحوه خوابیدن، نشستن، و فعالیت‌های روزانه می‌تواند تأثیر بسزایی در موفقیت درمان داشته باشد.
- ادامه مراقبت‌های پس از درمان: حتی پس از بهبود علائم، انجام تمرینات ورزشی و مراقبت‌های پیشگیرانه برای جلوگیری از بازگشت بیماری ضروری است.
پرسش و پاسخ های متداول
۱. فیزیوتراپی با لیزر چگونه درد دیسک گردن را کاهش می‌دهد؟
لیزر با نفوذ به عمق بافت‌ها باعث کاهش التهاب، افزایش جریان خون و ترشح مواد ضد درد طبیعی در بدن می‌شود که به کاهش درد کمک می‌کند.
۲. آیا فیزیوتراپی با لیزر برای همه بیماران مبتلا به دیسک گردن مناسب است؟
خیر، افرادی که سرطان، عفونت یا مشکلات پوستی فعال دارند یا زنان باردار باید قبل از شروع درمان با پزشک مشورت کنند.
۳. چند جلسه فیزیوتراپی با لیزر معمولاً لازم است؟
بسته به شدت آسیب و پاسخ بدن بیمار، معمولاً بین ۸ تا ۱۵ جلسه، هر جلسه ۱۵ تا ۳۰ دقیقه، توصیه می‌شود.
۴. آیا بعد از هر جلسه لیزر درمانی، نیاز به استراحت خاصی هست؟
معمولاً بعد از جلسه نیاز به استراحت خاصی نیست و بیمار می‌تواند به فعالیت‌های روزانه خود بازگردد، مگر اینکه پزشک توصیه دیگری کند.
۵. آیا فیزیوتراپی با لیزر می‌تواند عوارض جانبی داشته باشد؟
بله، عوارض خفیفی مانند قرمزی پوست، حساسیت موقت یا در موارد نادر سوختگی سطحی ممکن است ایجاد شود که معمولاً موقتی است.
۶. آیا می‌توان فیزیوتراپی با لیزر را همزمان با داروهای مسکن مصرف کرد؟
معمولاً بله، اما بهتر است این موضوع با پزشک یا فیزیوتراپیست مطرح شود تا تداخل‌های احتمالی بررسی شود.
۷. آیا فیزیوتراپی با لیزر باعث درمان قطعی دیسک گردن می‌شود؟
این روش بیشتر به کاهش علائم و تسریع روند بهبودی کمک می‌کند و معمولاً باید همراه با سایر درمان‌ها و مراقبت‌ها استفاده شود.
۸. آیا لیزر درمانی دردناک است؟
خیر، این روش غیرتهاجمی و بدون درد است و بیمار در طول درمان فقط ممکن است احساس گرمای ملایمی داشته باشد.
۹. آیا می‌توان در دوران بارداری از لیزر درمانی استفاده کرد؟
معمولاً توصیه نمی‌شود مگر در شرایط خاص و با تایید پزشک متخصص.
۱۰. چه مراقبت‌هایی بعد از پایان دوره فیزیوتراپی با لیزر باید انجام شود؟
رعایت نکات ارگونومی، انجام تمرینات توصیه شده، استفاده از بالش مناسب و اجتناب از فعالیت‌های سنگین به حفظ نتایج درمان کمک می‌کند.
جمع‌بندی
فیزیوتراپی با لیزر یک روش درمانی کم‌تهاجمی و مؤثر برای کاهش درد و التهاب دیسک گردن است که بر اساس شواهد علمی، می‌تواند فرآیند بهبود طبیعی بدن را تحریک کند. با این حال، این درمان باید زیر نظر متخصص و به صورت ترکیبی با سایر روش‌های فیزیوتراپی انجام شود تا بهترین نتیجه حاصل شود. عوارض آن معمولاً خفیف و موقتی بوده و با رعایت نکات ایمنی قابل پیشگیری است. در نهایت، هر بیمار باید با توجه به شرایط خاص خود و پس از مشاوره با پزشک یا فیزیوتراپیست، بهترین روش درمانی را انتخاب کند.
