سال 2021 با تمام چالشها و بحرانهای جهانی خود، شاهد رویدادهای سیاسی عجیب و بیسابقهای بود که نه تنها سرخط خبرها را به خود اختصاص داد، بلکه تاثیرات عمیقی بر سیاست داخلی و بینالمللی گذاشت. این مقاله به بررسی برخی از این داستانهای سیاسی عجیب و مهم میپردازد.
حمله به کنگره ایالات متحده
یکی از عجیبترین و تکاندهندهترین وقایع سیاسی سال 2021، حمله به کنگره ایالات متحده در 6 ژانویه بود. در این روز، گروهی از حامیان دونالد ترامپ، رئیسجمهور وقت، به ساختمان کنگره یورش بردند تا جلوی تایید نتایج انتخابات ریاستجمهوری 2020 را بگیرند. این حمله، که منجر به کشته شدن چند نفر و زخمی شدن بسیاری شد، نه تنها دموکراسی آمریکا را به لرزه درآورد، بلکه باعث شد تا فرایند انتقال قدرت به جو بایدن، رئیسجمهور منتخب، تحت تاثیر قرار گیرد. تحقیقات و دستگیریهای گستردهای پس از این رویداد انجام شد و بحثهای زیادی پیرامون نقش ترامپ در تحریک این حمله به وجود آمد.
بحران سیاسی در افغانستان
خروج ناگهانی نیروهای ایالات متحده از افغانستان در ماه اوت، به سرعت به بحران سیاسی و انسانی بزرگی منجر شد. طالبان، که به سرعت توانستند کنترل کابل را به دست بگیرند، به نوعی در عرض چند هفته تمامیت کشور را به تصرف خود درآوردند. این رویداد باعث فروپاشی دولت افغانستان و ایجاد وحشتی بزرگ در میان مردم شد. تصاویر و گزارشهای هولناک از فرار مردم، سقوط دولت و بازگشت طالبان به قدرت، جهان را شوکه کرد و سوالات زیادی در مورد آینده افغانستان و سیاست خارجی آمریکا مطرح کرد.
بحران سیاسی در میانمار
در اوایل فوریه، ارتش میانمار کودتایی را علیه دولت منتخب آنگ سان سو چی به راه انداخت و کنترل کشور را به دست گرفت. این کودتا، که با ادعای تقلب در انتخابات نوامبر 2020 صورت گرفت، به اعتراضات گسترده و خشونتآمیز انجامید. معترضان که خواهان بازگشت دموکراسی بودند، با سرکوب شدید و دستگیریهای گسترده مواجه شدند. جامعه بینالمللی به شدت این کودتا را محکوم کرد و تحریمهایی علیه رژیم نظامی میانمار اعمال کرد. این بحران نه تنها باعث بیثباتی داخلی شد، بلکه تاثیرات عمیقی بر روابط بینالمللی و وضعیت حقوق بشر در این کشور گذاشت.
انتخابات ریاستجمهوری ایران
انتخابات ریاستجمهوری ایران در ژوئن 2021 نیز یکی از رویدادهای سیاسی مهم سال بود. این انتخابات، که با پیروزی ابراهیم رئیسی، نامزد اصولگرا، به پایان رسید، در شرایطی برگزار شد که بسیاری از کاندیداهای اصلاحطلب و میانهرو از سوی شورای نگهبان رد صلاحیت شده بودند. این انتخابات با مشارکت نسبتا پایین مردم مواجه شد و انتقادهای زیادی در مورد فرایند دموکراتیک آن مطرح گردید. پیروزی رئیسی به عنوان یک چهره نزدیک به رهبر جمهوری اسلامی، تاثیرات زیادی بر سیاست داخلی و خارجی ایران داشت و انتظار میرود که رویکردهای سختگیرانهتری در سیاستهای دولت جدید مشاهده شود.
بحران سیاسی در تونس
در ژوئیه 2021، تونس نیز شاهد بحرانی سیاسی بود که با تصمیم قیس سعید، رئیسجمهور این کشور، برای تعلیق پارلمان و برکناری نخستوزیر آغاز شد. این اقدام، که با استناد به وضعیت اضطراری و ضرورت مقابله با بحران اقتصادی و همهگیری کووید-19 صورت گرفت، به نگرانیها در مورد بازگشت به دیکتاتوری و کاهش دستاوردهای انقلاب تونس در سال 2011 دامن زد. اعتراضات گسترده و حمایتها و مخالفتهای داخلی و بینالمللی از این تصمیم، نشاندهنده پیچیدگی و حساسیت وضعیت سیاسی تونس است.
انتخابات پرچالش در آلمان
انتخابات فدرال آلمان در سپتامبر 2021، پایان دوره شانزده ساله صدراعظمی آنگلا مرکل را رقم زد. این انتخابات، که با رقابت شدید بین احزاب مختلف همراه بود، منجر به پیروزی نسبی حزب سوسیال دموکرات و تشکیل ائتلافی جدید شد. بحرانهای داخلی و بینالمللی، مانند مدیریت همهگیری کووید-19 و سیاستهای اقتصادی و مهاجرتی، از مهمترین چالشهای پیشروی دولت جدید آلمان است. این انتخابات و نتایج آن، تاثیرات عمیقی بر آینده سیاسی آلمان و اتحادیه اروپا خواهد داشت.
بحران سیاسی در برزیل
برزیل نیز در سال 2021 با بحران سیاسی عمیقی دست و پنجه نرم کرد. رئیسجمهور ژایر بولسونارو به دلیل مدیریت ناکارآمد بحران کووید-19، با انتقادات و اعتراضات گستردهای مواجه شد. افزایش مرگ و میر ناشی از این ویروس و همچنین بحران اقتصادی، باعث نارضایتی عمومی شد و به اعتراضات خیابانی و درخواستهایی برای استیضاح او منجر گردید. در همین حال، بولسونارو با ادعاهای بیاساس درباره تقلب در انتخابات آینده، به بحران سیاسی در کشور دامن زد و تنشهای داخلی را افزایش داد.
بحران سیاسی در اسرائیل
اسرائیل در سال 2021 نیز با بحران سیاسی پیچیدهای مواجه شد. پس از چندین دور انتخابات ناکام برای تشکیل دولت، نهایتاً نفتالی بنت، با ائتلافی از احزاب مختلف، توانست به نخستوزیری برسد و به دوره طولانی بنیامین نتانیاهو پایان دهد. این تغییر، با چالشهای بسیاری از جمله مدیریت روابط با فلسطینیها و وضعیت امنیتی کشور، همراه بود. همچنین، اختلافات داخلی در ائتلاف جدید و تنشهای منطقهای، از دیگر مسائل مهم پیشروی دولت جدید اسرائیل است.
بحران قانون اساسی در لهستان
در اکتبر 2021، تصمیم دادگاه قانون اساسی لهستان مبنی بر عدم تطابق برخی قوانین اتحادیه اروپا با قانون اساسی این کشور، بحران بزرگی در روابط بین لهستان و اتحادیه اروپا به وجود آورد. این تصمیم، که به نوعی چالشی جدی برای اصول حاکمیت قانون در اتحادیه اروپا محسوب میشود، به نگرانیها در مورد احتمال خروج لهستان از این اتحادیه (پلگزیت) دامن زد. تظاهرات گستردهای در حمایت و مخالفت با این تصمیم در لهستان برگزار شد و اتحادیه اروپا نیز تهدید به اعمال تحریمهایی علیه این کشور کرد.
بحران سیاسی در سودان
در اکتبر 2021، سودان نیز شاهد کودتای نظامی دیگری بود که به تعلیق دولت انتقالی و دستگیری نخستوزیر منجر شد. این کودتا، که به دنبال اعتراضات گسترده علیه شرایط اقتصادی و سیاسی کشور رخ داد، به ناآرامیها و تظاهرات گستردهای انجامید. جامعه بینالمللی به شدت این اقدام را محکوم کرد و درخواستهایی برای بازگشت به دولت مدنی و دموکراتیک مطرح شد. بحران سیاسی در سودان، نشاندهنده پیچیدگیها و چالشهای فرایند انتقال به دموکراسی در این کشور است.
نتیجهگیری
سال 2021 با تمامی فراز و نشیبهایش، نشان داد که سیاست جهانی همچنان پیچیده و غیرقابل پیشبینی است. از حمله به کنگره ایالات متحده گرفته تا بحرانهای سیاسی در کشورهای مختلف، این سال به یاد ماندنی خواهد ماند. تحلیل و بررسی این وقایع، نه تنها به فهم بهتر شرایط سیاسی جاری کمک میکند، بلکه میتواند راهنمایی برای آیندهای با ثباتتر و دموکراتیکتر باشد.